Buitenschilderen met Daan Muehlhaus (1907-1981),in het voorjaar van 1979.



Peter van Loon, geschilderd m.b.v. Daan Muehlhaus,
Landbouwweg bij Wijngaarden Z.H., voorjaar 1979

De eerste keer dat ik buiten naar het motief schilderde was in het voorjaar van 1979. Dat was samen met, en onder leiding van, Daan Muehlhaus die zich uit eigen beweging over mij als beginnende schilder ontfermd had. Het gebeurde bij Wijngaarden (Z.H.) vlak bij een doodlopende landbouwweg. Ik had al heel wat keren buiten in mijn eentje zitten tekenen, maar buiten werken met olieverf was nieuw voor mij. Ik kan me herinneren dat ik blij was dat het een stil weggetje was. Zonder veel kans op pottenkijkers.

Ik voelde me aanvankelijk onzeker. Maar wie zou dat niet zijn? Zeker als je je realiseert dat je naast een rasschilder staat! Het ging gelukkig vrij snel voorbij en daarvoor in de plaats kwam het plezier van het buiten zijn.  Bovendien kwam het gevoel naar voren dat je aan je droom kon ruiken. De droom om later ook schilder te kunnen worden net als Daan Muehlhaus en al die schilders weer voor hem.  Voordat we werkelijk aan de slag gingen met olieverf gaf hij eerst nog een demonstratie in het tekenen met Conté a Paris krijt. Niet alleen maakte hij onderstaande tekening, maar hij demonstreerde hoe hij vooraf, thuis in het atelier, zijn krijtjes prepareerde. Onze ezels stonden niet ver van elkaar en we hebben hetzelfde plekje geschilderd. Enkele jaren geleden zag ik de versie van Daan Muehlhaus nog terug in de etalage van A.L.Franken aan de Voorstraat. Aan mijn studie ontbrak nog van alles en Muehlhaus heeft er op het laatst het nodige aan gedaan.  Hij heeft er het raffinement ingestopt dat ik, de beginneling, miste. Ik heb het dan ook niet voor een honderd procent van Loon door laten gaan. Ik heb er linksonder mijn initialen PvL'79 en rechtsonder m.b.v. DM opgezet. Simpel vanuit het principe - ere wie ere toekomt!  

In de namiddag, we waren klaar, besloot Muehlhaus via de dorpskern van  Wijngaarden terug te rijden. Vooral om mij aan de andere kant van het dorp het nog, schijnbaar, onbedorven landschap te tonen. De namiddagzon gaf een mooi tegenlicht. Alles leek mee te werken en deed zijn best om een onvergetelijke moment te creëren. De zuring stond hoog in bloei, dat gaf een soort oranje/rode waas over de weiden.  Daar staken de zonbeschenen ruggen van de roodbonte koeien mooi bij af. Het verraste ook Muehlhaus en daar was hij niet op voorbereid.  Hij kreeg de vermaarde klap van de natuur en was merkbaar onder de indruk. Snel parkeerde hij zijn auto op een bruggetje onder een stel bomen en stapte uit de auto. Even vergat hij alles om zich heen, deed nog een pas naar voren en sprak voor zichzelf letterlijk,  ik citeer met excuses; ,,Godverdomme! Zo heeft Willem Maris het nog nooit gezien!''
Hij heeft nog wat foto's genomen, maar het ging schemeren en we moesten weer naar huis. De volgende dag moest ik naar mijn werk, terug naar de werkelijkheid van alledag.   Daan Muehlhaus is die volgende dag terug gegaan en heeft een van zijn betere buitenstudies uit zijn laatste periode gemaakt.
Inspiratie is mooi, maar vaak een ongrijpbaar verschijnsel!

Meer Daan Mühlhaus op Flickr petervanloon2259's Photostream.






Daan Muehlhaus, landbouwweg bij Wijngaarden Z.H.1979 krijt.

   



Daan Muehlhaus. Bij Wijngaarden Z.H.,Westeinde, olieverf op marouflé.

  




Daan Muehlhaus, Westeinde bij Wijngaarden Z.H.(detail).

   





Daan Muehlhaus en zijn Peugeot 504 bij Hoornaar.
Zo stond hij ook in Wijngaarden met zijn auto.

   


Peter van Loon en Daan Mühlhaus/Muehlhaus
landschap in de buurt van de Vlist in de Krimpenerwaard (Z-H)
olieverf/doek 30x40 cm
gesigneerd (door Mühlhaus) Mühlhaus & v. Loon Behangers
relativerend grapje van Mühlhaus
coll. Peter van Loon



 






Peter van Loon in 1980 opnieuw bij Wijngaarden, het Westeinde.
Weer met Daan Muehlhaus en dit keer ook met mevrouw Buytink.
(foto F. Buytink)

   



Daan Muehlhaus 1907-1981  in Hoornaar aan het schilderen.



Daan Muehlhaus  papaverbollen en antieke flesjes voor een oud-hollandse tegelwand (witjes) 1979

Deze aanzet door Muehlhaus heb ik in dit verband opgenomen omdat het de demonstratie in schil-
deren is die hij voor mij deed toen ik de eerste keer op zijn atelier was uitgenodigd.   Dat speelde kort
voor bovenstaand schilderavontuur. Buitenschilderen was de logische vervolgstap op het werken 
aan zo'n stilleven. Voor het stilleven had Muhlhaus een losse plaat mahonie als ondergrond en een  
plaat board ,waar hij antieke 'witjes' op had geplakt, vormde de achtergrond. Hij heeft me de attributen
nog meegegeven om zelf bij mij thuis te kunnen oefenen.    Die pogingen liet ik later op zijn atelier  
door hem beoordelen en voor ik het wist was ik er kind aan huis.                                                             
Ik ben hem en mevrouw Buytink, die zeker ook genoemt moet worden, nog altijd dankbaar voor      
hun gastvrijheid, steun en vriendschap.                                                                                                       

Winter bij Dordrecht, een sterk schilderij van Daan Muehlhaus/Mühlhaus.



Daan Mühlhaus 1907-1981, Winter bij Dordrecht
olieverf op doek 60x100 cm gesigneerd r.o.

 Bij veilinghuis A. Mak in Dordrecht is in december 2010 een sterk schilderij van Daan Muehlhaus (1903-1981) onder de hamer geweest. Het doek van 60x100 cm dateert uit de Tweede Wereldoorlog. Een tijd waarin Muehlhaus zich als schilder aanmerkelijk heeft ontwikkeld.

Deze stemmingvolle winter zal hij gemaakt hebben n.a.v. een tocht vanuit zijn toenmalige tweede atelier aan de Noordendijk. Hij heeft zelf vermoedelijk op het talud van de Noordendijk gestaan. Rechts waren de balkengaten en verderop de grens van de Oranjelaan en de verfijnd geschilderde silhouetten van een herkenbaar stuk Dordts industrieel verleden. Ik vind het persoonlijk een schilderij dat niet zou misstaan in de collectie van Het Dordrechts Museum. Dit vooral omdat het een heel zuiver en artistiek schilderij van Muehlhaus is. Wat ik er mede sterk aan vind is de geslaagde toepassing van het principe van de kunst van het weglaten.  Dat lijkt zo makkelijk, maar dat is het nu juist niet. Er bestaat een kwalitatief slechte foto van een solotentoonstelling van Muehlhaus gehouden in januari/februari 1942 in de zalen van Pictura. Hier is het schilderij uiterst rechts op te herkennen. De zittende man rechts op de foto is overigens de plaatselijke lijstenmaker Adrie Bakker die later veel werk van Daan Muehlhaus zou verhandelen.
Toen De Werkgroep Dordts Impressionisme in 1985 op Mühlhaus' laatste woonadres aan de Nieuwe Haven een bescheiden expositie aan hem weidde was het schilderij daar ook te zien. Toen als bruikleen van een gerespecteerde kunstenaar uit de regio.

Bij het binnenkomen bij Daan Muehlhaus en mevrouw Buytink hing direct in de gang een kleinere buitenstudie, een variant van hetzelfde motief. Dit schilderij exposeerde hij eveneens op de tentoonstelling in 1942. Als men wil spreken van tonalistische schilderijen dan zijn deze twee winters het wel. Met recht de verbeelding in verf van het later op de hele groep Dordtse impressionisten geplakte credo; ''Ik mag lijden dat het morgen grijs is." Daar heeft het grotere schilderij overigens niet gehangen zoals dat wel in de veilingcatalogus vermeld staat. Er hingen uitsluitend werken uit het eigen bezit van Daan Muehlhaus.
Voor meer informatie over het besproken schilderij verwijs ik  naar http://www.makveilingen.nl/

Meer Daan Mühlhaus op Flickr petervanloon2259's Photostream.

Lees meer Daan Mühlhaus en andere onderwerpen/blogs op http://www.eenschilderindordrechtnl.blogspot.com/ en/of raadpleeg het blogarchief rechtsboven.



 


Daan Muehlhaus expositie 5 t/m 20 okt. 1985,
 Nieuwe Haven 6 in Dordrecht.

 


Daan Muehlhaus. Winter bij Dordrecht
Olieverf op stroboard, part. coll.




Daan Muehlhaus tentoonstelling 1942 in Pictura, Dordrecht.












Daan Muehlhaus tentoonstelling in Pictura, Dordrecht
24 januari tot en met 15 februari 1942
rechts de kleine "Winter bij Dordrecht''



   













Daan Muehlhaus' uitnodiging voor zijn tentoonstelling in Pictura
gehouden van 24 januari tot en met 15 februari 1942

Daan Muehlhaus, op foto, hij signeerde meestal D.Mühlhaus (1907-1981)



Daan Muehlhaus in de zeventiger jaren

 

Meer over Daan Mühlhaus en het Mühlhausarchief. 

Nog bij zijn leven probeerde ik de Dordtse schilder Daan Mühlhaus uit te horen over zijn verleden en zijn werk als kunstenaar. Dit met de achterliggende gedachte dat niet alle kennis over hem met hem verloren mocht gaan.


Ik heb me toen voorgenomen zoveel mogelijk gegevens over hem te verzamelen en voorzichtig de rol van Mühlhaus biograaf op me te nemen. Bovendien begon ik me meer 'verantwoordelijk' te voelen voor het beeld van zijn nalatenschap in tekst en afbeelding.


Daan Muehlhaus/Mühlhaus in het atelier in Pictura
midden jaren vijftig



Zo langzamerhand is er een aardig 'Mühlhaus archief' aan het groeien, een archief waar ik in de toekomst regelmatig uit zal blijven publiceren. Er is bij mij,  zoals dit bij iedere biograaf en verzamelaar zou moeten zijn, behoefte aan meer. Meer foto's, meer afbeeldingen van schilderijen, meer artikelen of krantenknipsels, eigenlijk aan alles dat helpt om een zo volledig mogelijk beeld van zijn leven en dat van zijn werk en oeuvre te kunnen krijgen. In dit blog, zal ik er regelmatig onderdelen van naar buiten brengen -  Mede ook om het beeld van de schilder Daan Mühlhaus op internet niet alleen door wat willekeurig bij welke kunsthandel of veiling dan ook opduikt te laten bepalen. Neem nu alleen al deze foto's! Het werd m.i. hoog tijd dat er wat behoorlijke foto's van Mühlhaus te vinden zijn.

Ik ben uiteraard altijd geïnteresseerd in nieuwe informatie, zowel in de vorm van tekst- als in beeldmateriaal. Daar ga ik vanzelfsprekend zorgvuldig mee om. Email/peter2009.1959@hotmail.com

Daan Mühlhaus ook op Flickr petervanloon2259's Photostream.


Daan Mühlhaus/Muehlhaus voor de door hem vervaardigde
 muurschildering bij Overwijn in Dordrecht.

 

Daan Mühlhaus/Muehlhaus bij de Pont Neuf in Parijs.



Daan Muehlhaus aan het aquarelleren in Spanje, begin zestiger jaren.



Daan Muehlhaus in Hoornaar aan het schilderen.



Daan Muehlhaus in Parijs, '53?




Daan Mühlhaus/Muehlhaus 1907-1981
bij de opening van de uitbreiding van
lijsten en kunsthandel Adri Bakker en Zoon
op de Spuiweg in Dordrecht
foto - Will Bakker op 29-01-1981



Een schetsboekje, Ibiza, door A.J. Zwart.(1903-1981)

Buitenkant Ibiza schetsboekje door A.J. Zwart (1903-1981), 17x24 cm.

   

 A.J. Zwart heeft een tijd op het Spaanse Ibiza gewoond en gewerkt. Ik heb een klein schetsboekje uit die periode in mijn bezit. De charme ervan is voor mij, behalve dat het vlotte tekeningen van een schilder zijn, dat je er aan kunt zien dat het schetsboekje voor hem een gebruikvoorwerp was. Hij gebruikte het, lijkt me, als geheugensteun bij het maken van zijn schilderijen. Je ziet het aan de bruine vlekken. Vlekken die het gevolg zijn van spatjes olieverf, die in het het maakproces op het papier terecht zijn gekomen. Het boekje zal regelmatig in de buurt van zijn palet hebben gelegen. Hier en daar zie je enkele kringen van het uitbijten van de olie dat in het papier is gedrongen. Met een beetje goede wil en fantasie is het een bescheiden kijkje in de keuken van de schilder.   Het meeste is waarschijnlijk met een zacht potlood getekend. Potlood in een schetsboek geeft af. Aan de afdruk van een andere tekening ,op de achterkant van een ervan, valt af te leiden dat er ooit minimaal een is uitgehaald. Een tekening van een ezel voor een boerenkar zoals er meer in het schetsboekje staan.  Die hangt misschien wel mooi ingelijst bij iemand aan de muur. Hier volgt de rest.







A.J. Zwart 11







A.J.. Zwart 13

  




A.J. Zwart 14

  




A.J. Zwart 15

  

A.J. Zwart 1

 



A.J. Zwart3

 



Aad Zwart 4

 


A.J. Zwart 5

 


A.J. Zwart 6

 



Arie  Zwart 7

 


A.J. Zwart 8



Adrianus Johannes  Zwart 9

 

A.J. Zwart 16



A.J. Zwart 12



Aad  Zwart 10






A.J. Zwart 2

 


A.J. Zwart 17



A.J. (Arie/Aad) Zwart 1903-1981













A.J. Zwart Pompoen dalia's, zomer 1946.  40.3 x 40.3 cm

    

 Aan Daan Muehlhaus heb ik het te danken dat ik de in Rijswijk geboren schilder A.J. Zwart en zijn vrouw Lenie een aantal keren heb mogen ontmoeten. In de laatste jaren van hun leven woonden zij  in het Rosa Spierhuis in Laren. Aad Zwart had daar een fijn atelier. Dat atelier lag elders in het gebouw, apart van hun tweekamerwoning. Ik heb er een keer mogen rondkijken en nogmaals Aad Zwart's vakmanschap  bewonderd. Niet snel zal ik een kleine buitenstudie vergeten, bijna vanzelfsprekend een van rietland, dat schijnbaar achteloos op zijn atelier leek rond te slingeren. Anders weer dan zijn bekende, meer gangbare, riet- en plasgezichten. Verfijnd, spits en virtuoos in de beste traditie van het pleinair schilderen. Ik zou het graag nog eens terugzien om het met de ogen van nu te bekijken.
Ik kon tevens zelf, terwijl ik daar rondliep, vaststellen dat Muehlhaus Aad Zwart in het verleden toch behoorlijk had afgezet toen hij en Zwart twee werken met elkaar hebben geruild. De Zwart kende ik goed. Die kwam ik iedere keer dat ik bij Muehlhaus de trap opklom naar zijn atelier, in het trappenhuis, tegen. Het hing daar goed en duidelijk zichtbaar. Een vrij royaal doek, opnieuw een plasgezicht, dat helder en niet te zoetig was geschilderd. Ik keek er steeds met genoegen naar. Het Muehlhausje (ik zag het op Zwart's atelier staan) was een kleine studie van hooioppers op het land. Een 'postzegel' zou Cor Noltee (1903-1967) smalend hebben gespot. Het was een werkje uit de veertiger jaren. Een leuke studie, dat zeker, maar het stond niet helemaal in verhouding tot dat wat Zwart Muehlhaus had gegund. Ik kon me wel in Lenie Zwart's ergernis over dit voorval verplaatsen.

Aad Zwart en Daan Muehlhaus zijn in hetzelfde jaar overleden (1981) maar ik ben nog verschillende keren samen met mevrouw Buytink bij Lenie Zwart in Laren op bezoek geweest. Zij stond er telkens weer op onze taxie te betalen. Ik verbaasde me enkele keren over de openhartigheid waarmee Lenie, juist ook over heel persoonlijke dingen,sprak.  Ook waar ik bij was, ja zelfs wel eens tot mij gericht. Zo is een  klein verfijnd schilderijtje van een interieur dat bij haar in de huiskamer hing meer dan dat. Het vertegenwoordigde, bleek zelfs, een van haar dierbaarste herinneringen. Aad en Lenie Zwart hebben jaren lang op een woonboot gewoond. Het laatst met ligplaats Woerden. Hierna verhuisden zij naar het Rosa Spierhuis. Dit leek voor Daan Muehlhaus, zeker van de buitenkant gezien, zo aansprekend dat deze heeft overwogen om zich daar eveneens in te schrijven. Zijn toenmalige partner en huisgenote mevrouw Buytink zag dit echter niet zo zitten. Zij voelde zich daar niet op haar plaats. Zij wilde niet weg uit Dordrecht en bovendien betwijfelde zij sterk of Daan zich daar op zijn gemak zou hebben gevoeld. Daan Muehlhaus in de bossen!
Hij zou Dordrecht met al zijn bekenden, de oude stad en al het water, zeker gemist hebben.

Meer van Daan Mühlhaus op Flickr petervanloon2259's Photostream.







A.J. Zwart. Interieur bij de schilderes Stien Eelsingh (1903-1964), Staphorst 1941. 45.6 x 65.5 cm.

   






 






Daan Muehlhaus, mevr. F. Buytink. Aad Zwart en Lenie Zwart.

 


Adrianus Johannes Zwart. (1903-1981)







   


Daniel Muehlhaus, Francisca Buytink, Aad (Arie)  Zwart en Lenie Zwart.





A.J. Zwart. Vaasje met jasmijn uit de tuin van mevrouw Buytink, part. coll. Dit is in Dordrecht geschilderd. Er bestaat nog een tweede versie dat  tijdens hetzelfde bezoek geschilderd moet zijn. Beiden 24 x30 cm op marouflé en in particulier bezit. Overigens, marouflé - dat is doek geplakt op paneel .  De twee stukken marouflé en de verf  had hij van  Daan Muehlhaus mogen gebruiken omdat  Aad  Zwart waarschijnlijk zijn verfspullen niet bij zich had. Aad en Lenie reisden met de trein en moesten anders teveel met zich meeslepen.

 


Arie en Lenie Zwart getekend door Daan Muehlhaus.



Molen Welgelegen. (Voorheen aan de Oude Maas in Zwijndrecht.)





Molen Welgelegen in Zwijndrecht door
fotograaf  Joost van de Weg.

       
Molen Welgelegen, de naam spreekt eigenlijk al voor zich. Deze molen stond op een prachtige locatie, aan de Oude Maas in Zwijndrecht. Dat was recht tegenover Dordrecht. Mooier kon bijna niet.  Het is dan ook niet zo moeilijk voor te stellen dat veel schilders en fotografen de molen (van 1696) hebben vereeuwigd.  Dat waren zeker niet de minsten. De molen figureerde veelvuldig als een dankbaar detail in menig riviergezicht bij Dordrecht van hun hand.

 
Er zijn ook veel schilderijen en foto's bekend waarop 'de Dikke,' zoals Molen Welgelegen ook wel werd genoemd, het trotse hoofdmotief van de schilder/fotograaf is. Ik noemde in een eerder blog de namen van A.P. Schotel, Maurice Sijs en Daan Muehlhaus. Maar ook schilders als J.B. Jongkind, E. Boudin,de Amerikaan J.H.Twachtman en zijn nog beroemdere landgenoot J.M.Whistler hebben hem geschilderd. Zij zijn nog maar enkelen van de bekendsten, (het zijn er werkelijk teveel om allemaal op te noemen), zij allen hebben Molen Welgelegen op de één of andere manier vereeuwigd.
Zelfs Turner kon er, in zijn bedevaart naar het land van Albert Cuyp, niet omheen.  In een klein tekeningetje van zijn hand, dat hij aan de  Dordtse kant maakte, is de molen aan de overzijde van de rivier te zien. Dan waren er nog de fotografen zoals Joost van de Weg,  Hollestelle en anderen, echt teveel om hier op te noemen.

Hier zijn een aantal voorbeelden met de molen als herkenningspunt. Oordeelt u zelf of ik overdrijf als ik beken dat ik een tikkeltje jaloers op die oudere schilders ben.




 

De watertoren van Zwijndrecht met Molen Welgelegen.



Georges Charles Aid
molen Welgelegen in Zwijndrecht
ets/etching

Georges Charles Aid
Dordrecht aan de Oude-Maas met aan de overkant
van de rivier Zwijndrecht en Molen Welgelegen
ets/etching



Molen Welgelegen, Oude Maas Zwijndrecht.

De Oude Maas met Molen Welgelegen, Zwijndrecht.



Molen Welgelegen, Zwijndrecht.




  



Molen Welgelegen in Zwijndrecht
 James Wilson Morrice (Can. 1865-1924)

  



 



 



Molen Welgelegen. Voorheen aan de Oude Maas
in Zwijndrecht, tegenover Dordrecht.

 


James Wilson Morrice. (Canada 1865 -1924)
vertoefde in 1892 in Dordrecht en ontmoette daar J.M. Whistler
en werd er door Whistler beïnvloed.
 Morrice heeft in Dordrecht meerdere werken geschilderd.



Edmond Petitjean
Molen Welgelegen vanaf het Groothoofd in Dordrecht.




Maurice Sijs België 1880-1972
 Uitvarende tjalk op de Oude Maas voor Dordrecht
op de achtergrond Zwijndrecht met Molen Welgelegen
tempera op paneel
particuliere collectie België
met dank aan Guido Sijs België