Een ieder die schildert heeft zo zijn helden en zijn voorbeelden.
Er zijn vanaf de tijd van de grottekeningen altijd anderen geweest die al voor jouw tijd een rund of een hert tekenden. Begrijpelijk dat bij de kunstenaar in dop ineens een impuls kan ontstaan van; ,, Dat wil ik ook........!''
Zo wilde ik, het was in 1982, heel graag Dordrecht vanaf de Papendrechtse kant schilderen.
Graag direct ter plaatse en met olieverf.
Dat was met Dick Vissers, die tevens onze chauffeur was, en Tikky Buytink. Toen we daar met onze spullen stonden schrok ik nogal terug van de enorme plas water. Dit was toch niet zoals ik het me had voorgesteld.
Voor mij had het op dat moment nog maar weinig van doen met de voorbeelden uit het verleden die mij nu juist tot deze keuze inspireerden. Dat waren voorbeelden van andere schilders die men, vaak onbewust, in zijn hoofd opslaat. Vaak schilderijen waarbij je bij het zien ervan iets kan krijgen van; ,,Wat een fijn onderwerp, dat wil ik later ook graag nog een keer schilderen!''
We stonden daar in een bocht op de gestroomlijnde strakke dijk tegenover het Zwijndrechtse Noordpark. Dat bevind zich aan de overkant bij het begin van de rivier de Noord. Er waren op de voorgrond geen voor de hand liggende karakteristieke uitsteeksels of andere bruikbare elementen. Die elementen zocht ik om de grote lege ruimte in de richting van Dordrecht in het schilderij te kunnen breken. Nu leek het eerder een groot meer dan een schilderachtige rivier.
Hoe anders hebben onze voorouders en voorgangers dit mogen zien!
gezicht op het Groothoofd in Dordrecht de punt bij de Noord rond de vorige eeuwwisseling |
luchtopname van het gebied dat eind zestiger jaren weggebaggerd is, hier is men volop met deze klus bezig |
Ik kende wat varianten die Adri Mouthaan had bedacht. Adri Mouthaan woonde op loopafstand van dit motief. Maar daar wilde ik niet aan want dan was de lol er voor mij snel weer af. Dan kreeg je dat gezeur weer. Nu wilde ik ook geen Mühlhaus variant maken.
Nee, ik wilde me met eigen ogen, of op zijn minst met eigen fantasie in het motief verplaatsen. Als ware het alsof ik het motief met eigen ogen zag en er lijfelijk aanwezig was.
Jan Toorop schepen voor het drierivierenpunt bij Dordrecht op de achtergrond een stoomschip op de Noord verblijfplaats bij de auteur niet bekend |
- foto's en afbeeldingen waarop de plek (mogelijk) te herkennen is. Na verloop van tijd weet je dat alles dat verdwenen is toe te wijten is aan de radikale bochtafsnijdingen die Rijkswaterstaat eind jaren zestig heeft laten uitvoeren. Daar wist je wel iets van maar het besef van de omvang van die operatie kwam met de afbeeldingen.
Bij al mijn speurwerk ben ik nooit een foto vanaf de Papendrechtse kant tegengekomen, wat ik bijzonder jammer vind, want ik ben ook in die situatie geinteresseerd. Als biograaf, maar ook als schilder, wil ik me er van vergewissen hoe 'vrij' Daan Mühlhaus het onderwerp interpreteerde. Ik hou me altijd aanbevolen voor het gebruik van mij nog onbekend materiaal.
Daan Mühlhaus/Muehlhaus 1907-1981 gezicht op Dordrecht olieverf/doek voorheen kunsthandel G. Vermeulen Dordrecht |
Al van mijn jongste schilderjaren ben ik me bewust van het feit dat Dordrecht kan bogen op een fraai schilder verleden. Ten eerste omdat de stad zelf vele schilders heeft voortgebracht waaronder verschillende leerlingen van Rembrandt, en ten tweede omdat de stad om zichzelf talloze schilders uit binnen en buitenland als een magneet heeft aangetrokken. In 1977 zag ik in het Dordrechts Museum de grote Aelbert Cuyp tentoonstelling en daar eerder de tentoonstelling van 200 jaar Pictura.
Dat gaat zich in iemand nestelen, men wordt er zich meer van bewust. Men gaat anders naar de stad en omgeving kijken - men probeert dat ook door de bril van zijn voorgangers te doen. Zo'n 'meer,' het drierivierenpunt, is niet wat Cuyp zou prikkelen, maar de verdwenen strandjes met Dordt aan de horizon, zoals Mühlhaus en zijn generatiegenoten het nog gezien hebben, wel.
Het silhouet van de stad vanaf het water is nog steeds prachtig en door een moderne schilderbril nog steeds goed naar het doek te transformeren. Maar ik zou er zo graag anno 1900, of vroeger, willen kunnen rondlopen of, nog mooier, kunnen rondvaren!
Met die oude foto's en schilderijen plus de eigen fantasie komt men een heel eind in de goede richting.
Het ligt in het voornemen een apart artikel over Daan Mühlhaus' voorliefde voor deze plek te schrijven.
zinkstukken ter versteviging van de nieuwe dijk foto collectie het Daan Mühlhausarchief |
Joost van de Weg - foto/uitsnede het drierivierenpunt vanaf de Dordtse Grote Kerk de weggebaggerde punt is duidelijk te zien |
bij het drierivierenpunt, tegenover Dordrecht |