Daan Muehlhaus/Mühlhaus en Cor Noltee.

Daan Muehlhaus, bezoek aan het atelier.
(de vader van Cor Noltee)
olieverf/paneel 40x30 cm
part.coll. - te dateren 1940

Daan Muehlhaus heeft geen officiële schilderopleiding genoten. In de literatuur spreekt men ervan dat hij autodidact was.
Jongere collega Otto Dicke (in een soortgelijke situatie) hanteerde voor zichzelf het woordgrapje; ''Ottodidact''.

Hij kwam uit een arbeiders gezin. Daan Muehlhaus en zijn familie woonden in Hof de Vriendschap aan de Toulonselaan in Dordrecht. Zijn vader was borstelmaker en werkte op een stoffige zolder tot hij, opgebruikt en opgebrand, op hogere leeftijd door zijn baas afgedankt en ontslagen werd. Dit en ander sociaal onrecht heeft Muehlhaus voor het leven beïnvloed (ik aarzel het woord getekend te gebruiken).
De jonge Daan moest al vroeg van school af om bij een baas te gaan werken. Vele baantjes zouden volgen maar van een schilderopleiding kon absoluut geen sprake zijn. De drang om te schilderen was bij hem sterk aanwezig en liet zich ondanks de ongunstige omstandigheden niet zo snel onderdrukken.

Waarschijnlijk is die drang tot het schilderen bij Daan Muehlhaus door zijn eigen vader opgewekt. Senior wilde in zijn spaarzame vrije tijd graag iets tekenen of schilderen. Daan wist zich te herinneren dat hij graag J.G.Gerstenhauer's naschilderde - dit meestal met waterverf.
Om zoveel mogelijk te kunnen leren stond Daan Muehlhaus voor dag en dauw, nog voor hij naar zijn werk ging, op. Hij had dan een goede kans om andere schilders aan het werk te zien. Dat waren 'buitenschilders', die je in die tijd volgens zijn zeggen op iedere hoek van een straat in Dordrecht kon tegen komen. 'Wagonladingen buitenlandse schilders'', verhaalde hij, en over; ''Welgestelde Amerikaanse dames die onder begeleiding in Dordrecht kwamen schilderen'', zij bevolkten, volgens hem, de hotels en pensions in Dordrecht. Vooral hotel Pennock, want dat was goedkoper.
De in 2005 gehouden tentoonstelling en het gelijknamige boek; ''Dromen van Dordrecht'', heeft wel aangetoond dat hij me niet zomaar iets op de mouw heeft gespeld, al mag het misschien een onsje minder zijn.

Zoals ik in een eerder blog over de ontmoeting met de schilder A.P.Schotel heb verteld zal het waarschijnlijk ook met Daan Muehlhaus en Cor Noltee (1903-1967) gegaan zijn. Lang voor de laatste hier kwam wonen vertoefde en schilderde hij al regelmatig in Dordrecht. Noltee logeerde bij van Tilburg, een Dordtse zakenman die hem financieel ondersteunde Dit was tevens de man die Noltee in 1937 definitief naar Dordrecht haalde. Muehlhaus werd door van Tilburg getipt wanneer Noltee weer in de Merwestad was en zocht hem dan op.
Door goed om zich heen te kijken had Muehlhaus al veel geleerd, en hij had zich dankzij wat lessen van achtereenvolgens de glazenier Eduard Kerling en daarna Diederik Dirk Meesters ook de nodige basisvaardigheden eigen gemaakt. Hij kende het werk van de oudere generatie Dordtse impressionisten, vooral Marinus Pieter Reus (1865 -1938), en had daar ook veel van opgestoken. Daan Muehlhaus was sinds 1933 werkend lid van Pictura, dus hij werd toen al in Dordrecht serieus genomen. Maar hij zal toch in het begin tegen de vier jaar oudere Noltee opgekeken hebben. Noltee, met zijn Haagse achtergrond en bagage, was op het moment dat zij elkaar ontmoetten al een volleerde volwassen schilder. Noltee vertelde van de prachtige kleine schilderijtjes van Akkeringa, de vlotte studies van Willem de Zwart, hij verhaalde over zijn Haagse voorbeelden. Het kan niet anders dan dat hij voor Muehlhaus een opening naar een nieuwe wereld geweest moet zijn en een exponent en lijn naar de vooraf al op afstand bewonderde Haagse School.
Daan Muehlhaus bezocht omgekeerd ook Noltee. Hij pakte soms op goed geluk de trein richting Den Haag. Noltee zat in die tijd in het kasteeltje de Binckhorst net buiten Den Haag. Als Daan geluk had dan trof hij hem daar. Volgens Muehlhaus kon het ook voorkomen dat Noltee met zijn dronken kop in een sloot was beland en ergens zijn roes uitsliep. Hoe dat ook ging, het staat buiten kijf dat Cor Noltee in die periode belangrijk voor de jonge Daan Muehlhaus is geweest. Er zou een tijd komen dat men in één adem over een driemanschap is gaan spreken; Cor Noltee, Daan Muehlhaus en als laatste, en in dit verband nog niet genoemd, Steef Wijnhoven (1898-1969).
In de toekomst zal ik hier nog meer aandacht aan te besteden.

Lees meer over Mühlhaus en andere blogs/onderwerpen op http://www.eenschilderindordrechtnl.blogspot.com/ , zie ook het blogarchief, rechtsboven

De drie foto's van Cor Noltee (onder) waren tot nu toe nog niet bij het grote publiek bekend en zijn met zeer grote waarschijnlijkheid door Daan Muehlhaus genomen. (c. collectie Muehlhaus archief)