Molen Welgelegen. (Voorheen aan de Oude Maas in Zwijndrecht.)





Molen Welgelegen in Zwijndrecht door
fotograaf  Joost van de Weg.

       
Molen Welgelegen, de naam spreekt eigenlijk al voor zich. Deze molen stond op een prachtige locatie, aan de Oude Maas in Zwijndrecht. Dat was recht tegenover Dordrecht. Mooier kon bijna niet.  Het is dan ook niet zo moeilijk voor te stellen dat veel schilders en fotografen de molen (van 1696) hebben vereeuwigd.  Dat waren zeker niet de minsten. De molen figureerde veelvuldig als een dankbaar detail in menig riviergezicht bij Dordrecht van hun hand.

 
Er zijn ook veel schilderijen en foto's bekend waarop 'de Dikke,' zoals Molen Welgelegen ook wel werd genoemd, het trotse hoofdmotief van de schilder/fotograaf is. Ik noemde in een eerder blog de namen van A.P. Schotel, Maurice Sijs en Daan Muehlhaus. Maar ook schilders als J.B. Jongkind, E. Boudin,de Amerikaan J.H.Twachtman en zijn nog beroemdere landgenoot J.M.Whistler hebben hem geschilderd. Zij zijn nog maar enkelen van de bekendsten, (het zijn er werkelijk teveel om allemaal op te noemen), zij allen hebben Molen Welgelegen op de één of andere manier vereeuwigd.
Zelfs Turner kon er, in zijn bedevaart naar het land van Albert Cuyp, niet omheen.  In een klein tekeningetje van zijn hand, dat hij aan de  Dordtse kant maakte, is de molen aan de overzijde van de rivier te zien. Dan waren er nog de fotografen zoals Joost van de Weg,  Hollestelle en anderen, echt teveel om hier op te noemen.

Hier zijn een aantal voorbeelden met de molen als herkenningspunt. Oordeelt u zelf of ik overdrijf als ik beken dat ik een tikkeltje jaloers op die oudere schilders ben.




 

De watertoren van Zwijndrecht met Molen Welgelegen.



Georges Charles Aid
molen Welgelegen in Zwijndrecht
ets/etching

Georges Charles Aid
Dordrecht aan de Oude-Maas met aan de overkant
van de rivier Zwijndrecht en Molen Welgelegen
ets/etching



Molen Welgelegen, Oude Maas Zwijndrecht.

De Oude Maas met Molen Welgelegen, Zwijndrecht.



Molen Welgelegen, Zwijndrecht.




  



Molen Welgelegen in Zwijndrecht
 James Wilson Morrice (Can. 1865-1924)

  



 



 



Molen Welgelegen. Voorheen aan de Oude Maas
in Zwijndrecht, tegenover Dordrecht.

 


James Wilson Morrice. (Canada 1865 -1924)
vertoefde in 1892 in Dordrecht en ontmoette daar J.M. Whistler
en werd er door Whistler beïnvloed.
 Morrice heeft in Dordrecht meerdere werken geschilderd.



Edmond Petitjean
Molen Welgelegen vanaf het Groothoofd in Dordrecht.




Maurice Sijs België 1880-1972
 Uitvarende tjalk op de Oude Maas voor Dordrecht
op de achtergrond Zwijndrecht met Molen Welgelegen
tempera op paneel
particuliere collectie België
met dank aan Guido Sijs België



Maurice Sijs België 1880-1972 woonde, werkte en exposeerde ooit nog in Dordrecht.

Er werd in mei 2011 bij veilinghuis de Vuyst in Lokeren ( http://www.de_vuyst.com/ ) België, een tweetal werken van Maurice Sijs geveild (zie de afbeeldingen in dit blog)



Omslag boek  Maurice Sijs,
door Guido Sijs.

In mijn vorige blog noemde ik terloops de Belgische schilder Maurice Sijs (1880-1972).


Ik deel met Muehlhaus de waardering voor deze Belgische schilder die nog in Dordrecht heeft gewoond en gewerkt.
Hij was zelfs in de periode 1917-1922 lid van van het plaatselijke Teekengenootschap Pictura. Dordrecht is omstreeks diezelfde tijd de ligplaats en vermoedelijk vertrekpunt voor hem en zijn woonboot "'t Nest". Dit was een vissersloep waarmee Sijs de rivieren afzakte. Hij gebuikte het tevens als atelier.
Bert Jintes ontdekte dat Sijs in Dordrecht zelfs nog een huis aan de St.Jorisweg  (nr.2) had gekocht.
In de jaren 1917, 1921 en in 1930 had Sijs éénmansexposities in Pictura. Het is mijns inziens dan ook meer dan waarschijnlijk dat Daan Muehlhaus één van die tentoonstellingen gezien heeft. In ieder geval toch die van 1930?   
Een leuke bijkomstigheid is dat we tijdens het onderzoek naar Maurice Sijs nog een extra 'Dordtse Sijs' hebben kunnen vinden. Een uitvarende tjalk op de Oude Maas voor Dordrecht.  Deze ontdekking is bevestigd door Guido Sijs, achterneef en biograaf van de schilder. In het boek, op blz.30,  heet het schilderij nog; ''Een botter vaart binnen te Volendam". Nu corresponderen we nog over een nieuwe titel. Suggesties?



Maurice Sijs
een uitvarende botter op de Oude-Maas voor Dordrecht
tempera/paneel 26x38 cm
particuliere collectie België
bron; Guido Sijs

Ooit heb ik dat mooie boek over Sijs in mijn bezit gehad, geschreven door zijn achterneef Guido Sijs, maar dat heb ik lang geleden aan mijn te vroeg overleden vriend Bert Jintes van Kunsthandel de Rode Deur doorverkocht.  Geregeld vind ik het nog jammer dat ik het niet meer in mijn boekenkast heb staan.  Het hier afgebeelde schilderijtje van de Grote Kerk is ooit bij Bert Jintes in de verkoop geweest. Het Dordrechts Museum zat toen te slapen en 'Droomde nog niet van Dordrecht'. Men liet deze kans in ieder geval aan zich voorbij gaan. Het werkje is in de tempera techniek geschilderd, net als vele werken van A.P. Schotel die deze techniek overigens van Sijs heeft overgenomen.
Een topwerk uit  het oeuvre van Daan Muehlhaus ,Atelier in Pictura" dat zich gelukkig wel in het bezit van het Dordrechts Museum bevind, - (je kunt per slot van rekening niet altijd slapen) -, is eveneens in deze techniek met temperaverf geschilderd.

Bronnen; Daan Muehlhaus, Bert Jintes, Carole Denninger en Guido Sijs.



Biograaf Guido Sijs stelt de oeuvrelijst van de werken door Maurice Sijs samen, het is van belang dat zoveel mogelijk werken en informatie bij hem bekend zijn.

Maurice Sijs. De Grote Kerk in Dordrecht.

 Maurice Sijs (Belgie 1880-1972).
De Voorstraatshaven in Dordrecht
waarschijnlijk in tempera geschilderd





"'t Nest", de visserssloep van Maurice Sijs
met handschrift van de schilder

 






Maurice Sijs  bende kuikens
olieverf/paneel  25x27 cm 
gesigneerd r.o.
uit boek Maurice Sijs door Guido Sijs

toen ik een kleine twee jaar geleden de postertjes
van de schilder Hans Versfelt in de stad zag hangen
werd ik ook weer sterk aan dit soort taferelen van
Maurice Sijs herinnerd.  Zag het werk van Versfelt
voor het eerst jaren geleden in een etalage van een pand
in Breda waar vroeger een meubelzaak in had gezeten
vond het toen meteen een goede schilder





 



Maurice Sijs

collectie galerie veilinghuis de Vuyst, Lokeren (Bel.)

http://www.de-vuyst.com/
opgenomen in de oeuvrelijst werken van Maurice Sijs door Guido Sijs

Maurice Sijs
veilinghuis de Vuyst, Lokeren
http://www.de-vuyst.com/

Maurice Sijs
veilinghuis de Vuyst, Lokeren (België)
http://www.de-vuyst.com/





Daan Muehlhaus/Mühlhaus en Anthonie Pieter Schotel.



Daan Muehlhaus/Mühlhaus 1907-1981
 Molen Welgelegen in Zwijndrecht



De Dordtse schilder Daan Muehlhaus (1907-1981) noem ik  mijn mentor, en dit met recht. Niets is zo leerzaam, en er is weinig dat je als jonge schilder zo kan vormen, als het directe contact, de directe uitwisseling met een oudere collega. Een die het allemaal al een keer heeft meegemaakt. Hij was dan ook een vraagbaak voor mij als beginneling. Regelmatig ging het gesprek over (mogelijke) voorbeelden. Schilders waar je het nodige van kon opsteken. En andersom, net zo belangrijk, over hen waar je juist niet naar moest kijken.  Niet , omdat dat in zijn ogen verspilling van tijd was. "Van slechte schilders leer je hoe het niet moet," was een van zijn stokpaardjes. Wat me in die context vaak opviel was met hoeveel respect hij over zijn, van oorsprong Dordtse, collega Anthonie Pieter Schotel (1890-1956) sprak. Uit alles bleek dat Schotel voor hem een inspirerend voorbeeld  is geweest.

In de literatuur heeft men het vaak over de komst van Cor Noltee (1903-1967)  naar Dordrecht als belangrijk ijkpunt . Zonder hier teveel aan af te willen doen is dit m.i. te eenzijdig gezien. Het negeert teveel het belang van de directe Dordtse wortels voor schilders als Muehlhaus en Wijnhoven (1898-1969).  Een Dordtse schilder als Marinus Reus (1865-1938) bijvoorbeeld moet beslist worden genoemd. Hij was voor Wijnhoven en Muehlhaus een belangrijke inspiratiebron en Noltee heeft zelfs het schilderij Weemoed van Reus gekopieerd.  Een schilder in ieder geval met in zijn schilderijen  voor hen veel aanknopingspunten. Werken waarin zij zich als jonge schilders konden herkennen en door laten inspireren. Reus was het tragische en droevige voorbeeld van een kunstenaarsleven in Dordrecht. Reus eindigde zijn leven immers net als R.Kennedy (1881-1960) in een inrichting. Schotel daarentegen en zijn doen en laten betekende voor Muehlhaus het tegenovergestelde. Hij zag hem voor het eerst op een plek waar hij, Muehlhaus, als toen nog jong smidsknechtje, 's morgens vroeg, voor hij naar zijn werk ging, aan een van de steigers van de Voorstraatshaven probeerde te schilderen. Tijdens deze bezigheid had de jonge Muehlhaus last van opgeschoten jongens die wat hinderlijk in de buurt waren.  Hij wist niet zo goed hoe hier nu mee om te gaan. Het toeval wilde dat Schotel kort na hem ook zijn ezel daar neerplante en er eveneens aan de slag ging. Het vanzelfsprekend natuurlijk gezag waarmee Schotel het probleem van de hinderlijke jongens oploste imponeerde Muehlhaus. Ook dat Schotel zich, gekleed als een ware dandy in een koetsje (om gezien te worden) door Dordrecht liet rondrijden dwong bij hem respect af. Een on Dordtse flair, veel meer iets Zuidelijk, het moet voor Muehlhaus een inspiratiebron zijn geweest. De levenshouding van Schotel, maar ook, en vooral, in het werk, de losse toets, de meer luchtige spitse penseelvoering, het heldere vaak minder zware colloriet van zijn zeventien jaar oudere collega, het sprak Muehlhaus aan.

Schotel bediende zich vaak van een soort stippeltechniek, bijna gepointilleerd; die sterk verwant is aan die van de Belgische schilder Maurice Sijs (1880-1972), een schilder die ook veel in Dordrecht  heeft gewerkt. Sterker nog, Sijs heeft hier zelfs een tijdje gewoond!  Een Muehlhaus schilderij waarin je heel goed de invloed van en de bewondering voor, de schildersbenadering van die twee kunt vermoeden is het afgebeelde schilderij van Molen Welgelegen in Zwijndrecht. In die tijd nog aan de Oude Maas tegenover Dordrecht te vinden.  Hij werd ook wel de Dikke genoemd.  Op het schilderij is te zien dat slopers net bezig zijn de molenwieken te onttakelen. Het is eeuwig zonde dat men toen niet voldoende oog en besef had van het unieke van deze molen op die plek.  Pogingen om hem te redden hebben niet gebaat. Nu doen we het met de vele mooie schilderijen en foto's die wel zijn overgeleverd. Waaronder deze Muehlhaus van kort voor de oorlog. (zie ook de volgende Blogs over Daan Mühlhaus en het blog over de molen)

Er wordt door Carole Denninger hard gewerkt aan het boek over A.P. Schotel, dat zal verschijnen bij de tentoonstellingen die in voorbereiding zijn in het Dordrechts Museum en het Zuiderzee Museum. Jaar en tijdstip zijn nog niet bekend. http://www.caroledenninger.nl/

Daan Mühlhaus ook op Flickr petervanloon2259's Photostream.

Lees meer over Mühlhaus en andere onderwerpen/blogs op http://www.eenschilderindordrechtnl.blogspot.com/ en raadpleeg het blogarchief rechtsboven.


Anthonie Pieter Schotel
botters in de haven van Volendam
part. coll. verblijfplaats onbekend

 


Daan Muehlhaus/Mühlhaus 1907-1981
botters in de haven van Volendam
part. coll.




Anthonie Pieter Schotel
de Voorstraatshaven in Dordrecht
met verderop de Nieuwbrug
bron Kunsthandel De Rode Deur/part. coll.





 


Daan Mühlhaus/Muehlhaus 1907-1981
uitvarende botter
olieverf/doek 60x70 cm
collectie Carole Denninger
http://www.caroledenninger.nl/